Przedstawiamy sylwetkę kolejnej laureatki konkursu Narodowego Centrum Nauki OPUS 29: prof. dr hab. Adriany Zaleskiej-Medynskiej z Wydziału Chemii, której projekt „Nowe cienkie filmy szkieletów metaloorganicznych osadzane na powierzchni (SURMOFs) do wychwytywania i fotokonwersji molekuł” uzyskał finansowanie w kwocie 3 299 920 zł.

Prof. dr hab. inż. Adriana Zaleska-Medynska

Kierowniczka Katedry Technologii Środowiska oraz Zespołu Fotokatalizy na Wydziale Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. Badania w zakresie fotokatalizy heterogenicznej prowadzi od ponad 25 lat, kierując zespołami najpierw na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej, a od roku 2012 na Uniwersytecie Gdańskim.

Jest współautorką ponad 220 artykułów naukowych (h-index = 51), 1 książki, 18 patentów, 12 zgłoszeń patentowych oraz ponad 300 komunikatów prezentowanych na konferencjach krajowych i międzynarodowych. Odbyła staże zagraniczne m.in.: w California Institute of Technology (USA), University of California at Berkeley (USA), Stanford University (USA), Hokkaido University (Japonia), Weizmann Institute (Izrael). Promotorka w 22 zakończonych przewodach doktorskich, kopromotorka w 1 zagranicznym zakończonym przewodzie doktorskim oraz promotorka 6 realizowanych prac doktorskich.

Od 2020 r. pełni funkcję Dyrektorki Związku Uczelni w Gdańsku im. Daniela Fahrenheita. Jest członkinią Gdańskiej Rady Przedsiębiorczości, Rady Strategii Pomorskiego Forum Terytorialnego, Rady Klimatycznej powołanej przy UN Global Compact Network Poland oraz Stowarzyszenia Klubu Kobiet Uczelni Fahrenheita.

O projekcie

Projekt realizowany jest w konsorcjum z grupą badawczą dr hab. inż. Justyny Łuczak, prof. PG z Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej.

Przedmiotem badań w projekcie OPUS jest zaprojektowanie nowych materiałów cienkowarstwowych z wykorzystaniem szkieletów metalo-organicznych (MOFs), które będą wykorzystywane zarówno do wychwytania cząsteczek gazów i sorpcji zanieczyszczeń z wody, jak i w reakcjach fotokatalitycznych (tj. zachodzących pod wpływem promieniowania z zakresu UV-Vis). Szkielety metalo-organiczne to relatywnie nowa klasa materiałów o uporządkowanej, porowatej strukturze, a za badania nad nimi w tym roku Susumu Kitagawa, Richard Robson i Omar M. Yaghi otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.

W tym projekcie MOF-y będą wytwarzane w postaci bardzo cienkich warstw na powierzchni innych materiałów (np. przewodzących), a połączenie co najmniej dwóch różnych MOF-ów w strukturę sandwichową umożliwi łączenie funkcji sorpcyjnych i fotokatalitycznych tych materiałów lub wytworzenie materiałów pozwalających na prowadzenie reakcji fotokatalitycznych o wysokiej selektywności.

Zespół naukowców pracujących przy projekcie spodziewa się, że te materiały mogą zostać wykorzystane między innymi do efektywnego produkowania wodoru z wody i przy wykorzystaniu energii słonecznej czy do fotochemicznej transformacji odpadowego CO₂ do użytecznych związków chemicznych.

- W tej reakcji te cienkowarstwowe MOF-y działają jako jej fotokatalizator - to znaczy, że ulegają wzbudzeniu pod wpływem światła (np. promieniowania słonecznego) i po wzbudzeniu elektrony i dziury powstające na ich powierzchni inicjują reakcje chemiczne prowadzące do rozbicia inertnej cząsteczki wody na tlen i wodór (czysty nośnik energii) - wyjaśnia prof. Adriana Zaleska-Medynska. - W drugim typie reakcji (fotokonwersji CO₂) jest podobnie - cienkowarstwowe MOF-y działają jako fotokatalizator tej reakcji, to znaczy ze ulegają wzbudzeniu pod wpływem światła (np. promieniowania słonecznego) i po wzbudzeniu elektrony i dziury powstające na ich powierzchni inicjują reakcje chemiczne prowadzące do transformacji ditlenku węgla (CO_2), będącego gazem cieplarnianym, do użytecznych związków chemicznych, które mogą być paliwem lub surowcem w przemyśle chemicznym.

Więcej o rozstrzygnięciu konkursów OPUS 29 i PRELUDIUM 24 - czytaj tu.