Przedstawiamy sylwetkę kolejnej laureatki konkursu Narodowego Centrum Nauki OPUS 29: dr hab. inż. Anety Lewkowicz, prof. UG z Wydziału Prawa i Administracji, której projekt „Molekularne badania śladów kontaktowych: innowacyjna metoda analizy DNA i śladów daktyloskopijnych (Jigsaw ID) w kontekście identyfikacji ofiar masowych i tanatologii sądowej” uzyskał finansowanie w kwocie 2 252 400,00 zł.
Dr hab. inż. Aneta Lewkowicz, prof. UG
Jest absolwentką Wydziału Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Wydziału Energetyki i Paliw Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, a stopnie doktora i doktora habilitowanego w dyscyplinie Nauki fizyczne uzyskała na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Gdańskiego. Kieruje Zakładem Badań Sądowych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego oraz jest członkinią Rady Dyscypliny Nauki fizyczne na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki UG.
O projekcie
Projekt koncentruje się na wsparciu procesów identyfikacji osób poprzez opracowanie nowej, innowacyjnej procedury ze szczególnym uwzględnieniem identyfikacji ofiar masowych katastrof. Proponowane rozwiązanie wprowadza zupełnie nowy model identyfikacji typu „Jigsaw ID”, oparty na dwumodalnej analizie spektroskopowej, łączącej techniki spektroskopii molekularnej z analizą materiału dowodowego zawierającego śladowe ilości DNA obecne w odbitkach palców. Metoda zakłada utrwalenie zarówno DNA, jak i śladów daktyloskopijnych w optycznym materiale polimerowym. Tak kompleksowe podejście nie było dotąd proponowane w naukach sądowych.
Projekt Jigsaw ID może znacząco zmienić praktykę identyfikacji osób, wprowadzając innowacyjną, zweryfikowaną naukowo procedurę możliwą do wykorzystania zarówno w rutynowej pracy laboratoriów kryminalistycznych, jak i w identyfikacji ofiar masowych katastrof. Opracowanie polimerowych materiałów zdolnych do jednoczesnego utrwalania odbitek palców i DNA pozwoli wyeliminować obecny konflikt między ujawnianiem śladów daktyloskopijnych a ich analizą biologiczną, a tym samym ograniczyć utratę materiału dowodowego. Wyniki spektroskopowe wygenerowane w projekcie dostarczą nowej wiedzy na poziomie molekularnym, która może wpłynąć nie tylko na przyszłość kryminalistyki, lecz także stać się impulsem do innowacji w naukach biologicznych, fizycznych i chemicznych.
- Linie papilarne to unikatowe wzory na naszych palcach, są one nie tylko cechą charakterystyczną umożliwiającą identyfikację, ale także posiadają ukryte tajemnice w postaci materiału genetycznego. Projekt mapowania DNA w liniach papilarnych stanowi pionierskie podejście, łącząc genetykę sądową z zaawansowanymi technikami spektroskopowymi i pozwala odkryć nowe możliwości w zakresie identyfikacji osób - wyjaśnia prof. Aneta Lewkowicz. - Tradycyjne metody laboratoryjne, umożliwiające pozyskanie DNA z próbek biologicznych są nie tylko czasochłonne, ale także wymagają dużego doświadczenia. Proponowane przez nas rozwiązanie przedstawia schemat działań na poziomie molekularnym, który doprowadzi nas do stworzenia potencjalnych materiałów, metod i procedur identyfikacji osób.
Jigsaw ID będzie pierwszą dwumodalną identyfikacją w systemie spektroskopowym poprzez analizę optycznego materiału z funkcją biokompatybilności z dowodem, w postaci niewielkich ilości DNA w śladach linii papilarnych. Będzie to projekt interdyscyplinarny, w którym udział będą mieli specjaliści z zakresu fizyki, biofizyki, chemii sądowej, inżynierii materiałowej, biologii, antropologii, prawa i kryminalistyki.
- Nasze działania obejmować będą optymalizacje polimerowych taśm hydrożelowych pod kątem ich przydatności do stabilizacji materiału dowodowego w postaci śladowych ilości DNA i odbitek palców. Jednym z kluczowych elementów, które będziemy mieć na uwadze przy opracowywaniu tej procedury będzie zmienność podłoża, które wykazuje mnogość wariantów strukturalnych wynikających z różnorodnych potrzeb środowiska będącego miejscem zdarzenia, np. papier, szkło, powierzchnie metalowe itp. Dodatkowo uwzględniając możliwość przeprowadzenia analiz identyfikacyjnych w miejscach masowych katastrof, przy pełnym poszanowaniu praw człowieka, dostosujemy nasze materiały pod kątem kompatybilności ze skórą osoby zmarłej i składnikami potowo-tłuszczowymi. Kolejnym celem, który chcemy osiągnąć jest zaprojektowanie polimerowych taśm hydrożelowych w taki sposób, aby były one całkowicie bezpieczne dla pracujących z nimi osób - dodaje naukowczyni.
Więcej o rozstrzygnięciu konkursów OPUS 29 i PRELUDIUM 24 - czytaj tu.